TV PROGRAM TÜRLERİ

Mikrofon Seçiminde Dikkat Edilecek 4 Temel Özellik

 1-Yapısı Nedir

2- Yönel Özelliği Nedir

3- Sesi Nasıldır

4- Görünümü Nasıldır

KULLANIM ÖZELLİKLERİNE GÖRE MİKROFONLAR

1-Yaka Mikrofonları

2-Shotgun Mikrofonlar

3-PZM (Pressure Zone Microphones) Mikrofon

4-Telsiz Mikrofon Sistemleri

5-El Mikrofonları

6-Stüdyo Tipi Kondansör Mikrofonlar

AYDINLATMA AÇILARI

1- Anahtar Işık (Key Light)

Sert ışık kaynağıdır. Kamera posizyonuna uyacak şekilde, cisme 45 derece açılı olarak yerleştirilir.

Konuyu genel olarak aydınlatarak sert gölgeler oluşturur.

2- Dolgu Işık (Fill Light)

Anahtar ışığın ters tarafında göz seviyesine ve kamera aksına daha yakın olacak biçimde cisme açılı olarak yerleştirilir.

Sert gölgelerin yumuşatılması için kullanılır.

3- Fon Işık

Dekoru tamamlayan görsel etkiyi oluşturmak için kullanılır.

 4- Arka Işık (Back Light)

Konunun arkasından verilen ışık türüdür. 45 derece eğimli olarak yerleştirilir.

Konunun fondan ayrılması ve derinlik hissinin oluşturulması amacıyla kullanılır.

VTR (VIDEO TEYP RECORDER)

Yayını yapılacak programın konusuna uygun olarak önceden hazırlanan videoya ‘vtr’ denir.

VTR KURGUSU

1- Görüntüler istenilen ortama aktarılır

2- Timecode alınarak görüntü seçimleri yapılır

3- Senaryosuna uygun şekilde kurgulanır

4- Önceden veya çekim sonrası yazılan metin seslendirilir

5- Ses, müzik ve efektler yerleştirilir

6- Program formatına uygun kj’ler yazılır

7- Export alınarak yayına hazır hale geitirilir

PİLOT ÇEKİM (DEMO)

Pilot çekim, bir programı “pazarlamak” amacıyla yayınlanacakmış gibi hazırlanan örnek bölümdür.

Tv progamlarında ve özellikle dizi filmler için sürekli kullanılan bir yöntemdir.

Programın pazarlanması, maliyeti, teknik ihtiyaçları, görev alacak ekibin belirlenmesi ve seyirci üzerinde bırakacağı etkiyi ölçmek gibi bir çok amaca hizmet eder.

STÜDYO PROGRAMLARI

AKIŞ METNİ

Akış Metni, programın akışını, kameranın göstereceklerini ve yaklaşık olarak

söylenecekleri içeren metindir.

SUNUCU DESTEK METNİ

Sunucu Destek Metni, sunucunun program sırasında yapacağı anonsların, programa katılan

kişilerin isimlerinin, programla ilgili genel akışın bulunduğu metinlerdir.

Eğlence programları genellikle müzik, komedi, yarışma, dans gibi değişik eğlendirici

unsurları bünyesinde toplayan, program türleridir.

Eğitim-kültür programı hazırlarken temel amaç eğitmektir.

Eğitim-kültür programlarının amacı, izleyenlere bilgi vererek ilgi uyandırmak, araştırmaya yöneltmek ve sorular sorduracak konuları, ustaca gündemlerine taşımaktır.

Haber programlarında, yayın kuruluşunun politika ve amacına göre, programda yer

alacak olayların ve konuların önem sırasına göre, sunuş sırasının belirlenmesi gerekir.

Reklam metni, ilgi çekme, haber verme ve güdüleme görevini yerine

getirir.

Storyboard, her çekim için tasarlanan görüntünün, çerçeve içinde ayrı ve basit

çizimlerle anlatıldığı, filmin resimli öyküsüdür.

Drama Programları, içinde her türlü konunun işlenebildiği, konuların oyunlaştırılarak oyuncular aracılığıyla sunulduğu programlardır.

DRAMA

Drama oyuncular için yazılan bölümleri duygusal - kurgu ile canlandırma sanatıdır.

Bir sözcüğü, bir kavramı, bir davranışı, bir tümceyi, bir fikri ya da yaşantıyı veya bir olayı, tiyatro tekniklerinden yararlanarak oyun ya da oyunlar geliştirerek öyküleştirmektir.

DRAMA PROGRAM TÜRLERİ

1- Tv Dizileri

2- Pembe Diziler (Seriyaller)

3- Televizyon Filmleri

4- Belgesel Drama

5- Sitcom (Durum Komedisi)

BELGESEL PROGRAM TÜRLERİ

1-  Haber 2- Gezi 3- Toplumsal 4- Araştırma 5- Bilimsel 6- Tarih 7- Propaganda 8- Derleme

9- Arkeoloji 10- Spor 11- Belgesel Sinema

AKS ÇİZGİSİ KURALI

Karşılıklı konuşan oyuncuların bakış yönlerinde olduğu varsayılan hayali çizgidir. 180 derece kuralı da denir. Çekimi gerçekleştiren kamera bu çizginin diğer tarafına geçtiği taktirde kişiler ekranda ters tarafta gözükmeye başlarlar buda izleyicinin algısını bozar.

SES KAYDI

YÖNLERİNE GÖRE MİKROFON ÇEŞİTLERİ

1- Çok Yönlü (Omnidirectional)

2- İki Yönlü   (Bidirectional)

3- Tek Yönlü (Unidirectional)

            a) Cordioid

            b) Tele - Tabanca Mikrofon (Ultra Directional )

SESİN SONRADAN EKLENMESİ

Track: Ses izi

Çoğunlukla sinema, dizi, reklam ve belgesellerde sesler video kurgusu bittikten sonra eklenir.

Ses stüdyolarında kaydedilen sesler veya var olan efekt sesleri kullanılarak bir bütün oluşturulur.

DUBLAJ

Dublaj, (seslendirme) bir gösterimde yer alan konuşmaların ve ses efektlerinin profesyonel stüdyo ortamında oluşturularak kurguya uyarlanmasıdır.

SENKRONİZASYON

Senkronizasyon, ses ve görüntünün sesin kaynak aldığı nesneyle birleşmesidir.

BİR FİLMİN SESLENDİRME AŞAMALARI

1- Filmin hangi dilde olacağı belirlenir.

2- Gerekirse çeviri yapılır.

3- Uygun dublaj sanatçıları bulunur.

4- Sanatçılara senaryo verilir.

5- Sanatçılar orijinal kaydı kulaklıktan dinleyerek seslendirmeyi yaparlar.

6- Ses teknisyeni tarafından ses kaydı yapılır. 

SES DERİNLİĞİ

Algılanan bir sesin, algılayana göre uzaklığının oluşturduğu özellik.

Özellikle sinema ve dizilerde ses kaydı ve kurgusunda çok dikkat edilmesi gereken bir özelliktir.

DIEGETIC SES

Sinemada kaynağı filmin içinde görünen ses. (Öykü mekanı içinde)

Oyuncu, araba sesi, arabanın teybinden gelen sesler vb...

NON DIEGETIC SES

Sinemada kaynağı belli olmayan iç ve dış ses, duygu oluşturması için montajda eklenen müzik gibi seslerdir. (Öykü mekanı dışında)

STÜDYODA SES KAYIT PROBLEMLERİ

1- Gürültü (Noise)

Ses kaydına istenmeyen seslerin girmesi kablolamadan, elektrik tesisatından veya dış kaynaklardan (araba, okul zili vs.) kaynaklanır.

2- Çınlama

Sesin bir stüdyonun yüzeylerinden tekrar tekrar yansıma sürecidir. Önlemek için ses yutucu akustik malzemeler kullanılır.

3- Sesin Perdelenmesi

Aynı anda iki kaynaktan çıkan seslerden birinin diğerini bastırması.

4- Akroşman

Hoparlördeki seslerin mikrofona tekrar girerek bir titreşim oluşturma olayıdır.

Hoparlörlerin yanlış yerlere yerleştirilmeleri ve ses seviyelerinin yüksek olması sebeb olur.

Mikserlerin üç temel sistemi vardır;

1- Giriş (İnput)

Ses kaynaklarının bağlandığı bölümdür.

Mic – Line - İnsert

2- Çıkış (Output)

Ses mikserinde işlenen ses sinyallerinin dışarıya gönderildiği bölümdür.

Master – Monitör – Mix- Aux - Sub – Phone

3- Dinleme (Monitör)

Miksere gelen ve mikserden çıkan seslerin işitildiği kısma dinleme, monitör bölümü denir.

Ses mikserinin bir kanalı üzerinde bulunan controller;

 GAIN: Sesin seviyesini ayarlar

Ekolayzer: Sesin tonlarını ayarlar

PAN: Sesin sağ ve sol hoparlör çıkış dengesini ayarlar

FADER: Kanal sinyalini yükseltip alçaltır.

PFL (Pre Fader Listening): Ön dinleme için kullanılır

EQ : Gelen sinyalin frekans dengesini yapmak için kullanılır.

MUTE: Kanal sinyalini kapatır.

PEAK : Sesin kuvvetini gösterir.

VU – Meter: Ses seviyesi göstergesi

AUX: Her kanalı bağımsız olarak başka bir çıkışa yönlendirir.

MIC: Mikrofon bağlantı girişi (İnput)

LINE: Mikrofon harici cihaz bağlantı girişi

Main Out: Mikserin ses çıkış yeri

Phone: Kulaklık çıkışı

SES MİKSERLERİNİN İŞLEVLERİ

1- Ses seviyelerini ayarlamak

2- Sesleri birleştirmek

3- Seslerin frekanslarını dengelemek

4- Ses tonlarını ayarlamak

5- Farklı kaynaklardan gelen sesleri yönetmek

FEEDBACK

Mikrofon ve hopörlerin aynı anda ve aynı yerde bulunmasından kaynaklanan ses bozukluğuna feedback

(yüksek ses perdesi) denir.

Bunu önlemek için;

1- Tek yönlü mikrofon

2- Ses sınırlayıcıları

3- Ekolayzer   (frekans düzenlemesi yapar)

kullanılır.

KAMERA TEKNİKLERİ

AMACA VE PROGRAM KİMLİĞİNE UYGUN ÇEKİM AYARLARI

BAKIŞ AÇISINA GÖRE KAMERA AÇILARI

Kamera açısı bir çekim sırasında kameranın yerleştirilme yerini ve gördüğü

alanı ifade eder.

1- Nesnel (Objektif) Kamera Açısı

2- Öznel (Subjektif) Kamera Açısı

3- Bakış Açıları (Kamera Alıcı Açısı)

1- Nesnel (Objektif) Kamera Açısı

Dışarıdan bir bakış açısı ile yapılan çekimlerdir. Oyuncular kameradan habersizdir.

Bu tür çalışmaya ‘seyircinin bakış açısı’ da denir.

2- Öznel (Subjektif) Kamera Açısı

Öznel kamera, kişisel bir bakış açısından çekim yapar. Seyirci yapılan çekime

kişisel bir deneyim olarak katılır.

3- Bakış Açıları (Kamera Alıcı Açısı)

Kamera, sahnedeki bir oyuncunun bakış açısına yakın bir açıya sahiptir.

Nesnel çekim ile öznel çekim arasında yer alır.

İki kişi arasındaki diyalogların sahnelenmesinde bu çekim

(özellikle omuz hizasından) çok sık kullanılır.

KAMERA YÜKSEKLİĞİ

Kameranın yüksekliğinin konuya göre ayarlanması yolu ile öykünün aktarımına sanatsal, dramatik ve psikolojik katkı sağlanır.

Kameranın hangi yükseklikte olduğu seyircilerin olaya katılımını  ve tepkisini etkiler.

1- Normal Göz Hizası

Normal boydaki bir izleyicinin göz hizasından ya da konunun göz hizasından yapılan  çekimlerdir.

2- Üst açı

Kameranın konuyu görüntülemek için aşağı doğru eğimlendirildiği herhangi bir

çekimdir.

Üst açı kameranın yüksek bir yere konumlandırılacağı anlamını taşımaz.

Bir üst açı çekimi estetik, teknik ya da psikolojik nedenlerle seçilebilir

3- Alt açı

Kameranın konuyu görüntülemek için yukarıya doğru eğimlendirildiği her türden çekimdir.

Korku ya da heyecan yaratmak, oyuncular ve nesneleri birbirlerinden ayırmak, dramatik etki oluşturmak için alt açı kullanılır.

Açı artı açı

Çifte açılama şeklidir. Konunun en fazla sayıda yüzünün çekimini yansıtmak ve üçüncü boyut etkisini yakalamak için kullanılır.

Kamera konuya göre açılanmış, yukarı ya da aşağı doğru hafif yatırılmış

iken filme alınır.

Çifte açılama şeklidir. Konunun en fazla sayıda yüzünün çekimini yansıtmak

ve üçüncü boyut etkisini yakalamak için kullanılır.

Dutch (eğik) Açılar

Eğik açı sıra dışı bir kamera açısıdır bu nedenle sıra dışı durumlar için kullanılır.

Dengesini yitirmiş, sarhoş, çıldırmış, çok heyecanlanmış bir karakterin öznel

görüntüsünde veya yenilikçi etkiler yaratmak amacı ile kullanılabilir.

KAMERA ÇEKİMİ ÖNCESİ KAMERA ÜZERİNDE YAPILMASI GEREKLİ AYARLAR

1- Kayıt formatı ayarlanmalı

Kullanım yerine ve kameranın teknik imkanlarına göre istenilen format ayarlanmalıdır.

2- LCD Ekran Ayarı

Görüntüyü doğru kaydetmemizi sağlayacak görsel ayarlar yapılır.

3- Beyaz Denge Ayarı (W/B Ayarı)

Çekilen görüntünün renklerinin kamera tarafından doğru kaydedilmesi için yapılan işlemdir.

BEYAZ AYARI NASIL YAPILIR

-Kamera açılır ve CAMERA konumuna getirilir

-Ortama göre filtre seçilir

-Diyafram otomatik konuma alınır

-1-2 metre uzaklıktan düz beyaz bir kağıt veya benzer bir beyaz nesne tutulur.

-Sadece beyazlık görünene kadar zum girilir

-W/B seçici “beyaz” konumuna getirilerek birkaç

saniye basılı tutulur

4- Diyafram

Ortam ışığına uygun olan diyafram değeri seçilmelidir.

5- Netlik

Komposizyona uygun şekilde netlik ayarları yapılmalıdr.

6- Ses Ayarı ve Provası

Mikrofonlar kameraya bağlanarak ses seviyeleri kontrol edilmelidir.

Ses Ayarı ve Provası

1- Monitor   (dışarıdan alınacak sesin kameraman tarafından duyulmasını sağlar)

2- Audio Level  (dışarıdan alınan seslerin kayıt seviyesini ayarlar)

3- Vumetre      (dijital ya da analog kayıt ses seviyesi görülür)

4- AUDIO IN              (Kameraya dışarıdan mikrofon bağlama yeri)

Front    Önden ses almak için

Rear     Arka İnputtan ses almak için

Line     (mikrofon harici kaynaklarda tercih edilir)

KAMERA HAREKETLERİ

Kameranın Gövdesi İle yaptığı Hareketler

1- Yatay çevrinme ( Pan)

Kameranın sağdan – sola veya soldan – sağa yaptığı çevrinme hareketine

pan denir.

2- Dikey Çevrinme (Tilt)

Kameranın bulunduğu yerde yukarı veya aşağıya doğru dikey eksende

yaptığı tarama hareketleridir.

3- Dairesel Hareket (Ark)

Kameranın 360 derece dairesel olarak yaptığı harekettir.

Kameranın Merceği İle Yaptığı Hareketler

Kamera merceğinin odak uzaklığının değiştirilmesi ile görüntünün yakınlaştırılıp

uzaklaştırılmasıdır

1- Zoom-in (mercekle yaklaşma

Kameranın mercekle bir obje veya kişiye yaklaşmasıdır.

2- Zoom-out ( mercekle uzaklaşma)

Kameranın mercekle bir obje veya kişiye uzaklaşmasıdır.

3- Focus-defocus (netlik ve bulanıklık)

Kameranın merceğin netlik bileziği ile yaptığı hareketlerdir.

Kameranın Konum Değiştirerek Yaptığı Hareketler

Kameranın konuyu daha iyi anlatabilmek için bulunduğu noktadan hareket

ettirildiği çekimlerdir.

1-  İleri – Geri hareket (truck)

2- Aşağı – Yukarı hareket (Pedestal)

3- Sağa –Sola hareket (Dolly)

IŞIK TEKNOLOJİSİ

PROJEKTÖR

Işığı kontrol edebilmemiz amacıyla üretilen yapay ışık kaynaklarına projektör diyoruz.

Film, video, fotoğraf çalışmalarında ve diğer tiyatro, opera, konser gibi görsel sanatlarda uygun atmosferler oluşturarak psikolojik etkiler elde etmek amacıyla çeşitli projektörler kullanılmaktadır.

 PROJEKTÖRÜN BÖLÜMLERİ

1- Gövde

2- Kapak

3- Kepenk

4- Filtre Çercevesi

5- Fresnel Mercek

6- Ayna

7- Lamba

8- Soket ve Kizak

9- Kontrol Anahtarı

10- Kablo

Gövde: ısıya dayanıklı metalden ve hareket edebilecek şekilde üretilirler.

Kapak: gövde üzerinde ön bölüme monte edilir. Genelde silindir veya kare

şeklindedir.

Kepenk: ışığın yayılma alanını kontrol etmek amacıyla, genelde

iki uzun, iki kısa olmak üzere dört adet kanattan oluşan hafif metal kapakçıklardır

Fresnel Mercek: Fresnel lensler gelen ışığı değişik açılardan toplayarak bir noktada odaklar veya bunun

tam tersi olarak bir ışık kaynağından gelen ışığı aynı doğrultuda dağıtır.

Ayna: Aynalar ısıya dayanıklı metallerden, camlardan veya sadece basit bir alüminyumdan

üretilir.

Lamba: Fresnel tipi projektörlerde TUNGSTEN lamba kullanılır. Tungsten lamba akkor flamanlıdır

1. Işığı kontrol edebilmemiz amacıyla üretilen yapay ışık kaynaklarına PROJEKTÖR

denir.

2. Projektör gövdeleri ışığa dayanıklı olması açısından METAL den yapılır.

3. Projektör ışığını KEPENK sayesinde kontrol edebiliriz.

4. Tungsten lambalar 3200 derece Kelwin renk sıcaklığına sahiptir.

5. Değişik yönlerden gelen ışınları tek bir doğrultuda geçiren mercekler FRESNEL

merceklerdir.

Projektör Çeşitleri

1- Gün Işığı (Day Light) Projektörler

2- Camlı Projektörler

3- Camsız Projektörler

4- Par Projektörler

5- Kanal Projektörler

6- Takip Spotu

7- Akülü Işık Seti

8- Efekt Spotları

9- Fon Spotları

10- Balon Işık



                                                         1- Gün Işığı (Day Light) Projektörler

                                                             2- Camlı Projektörler

3- Camsız Projektörler

4- Par Projektörler

5- Kanal Projektörler

6- Takip Spotu

7- Akülü Işık Seti

8- Efekt Spotları

9- Fon Spotları

10- Balon Işık

1. FRESNEL projektörler uzun süre hiç kapanmadan çalışabilen ve buna rağmen renk

ısıları değişmeyen projektör türüdür.

2. Kişiyi ve objeyi ön plana çıkaran, seyircinin dikkatini çekip psikolojik bir etki oluşturan

projektörler KANAL projektörlerdir.

3. EFEKT spotları genelde arka plandaki objeleri, perdeleri aydınlatmak amacıyla

kullanılır

4. TUNGSTEN lambalar, toplu aydınlatmada kullanılan uzun .mürlü ve ucuz

lambalardır.

AYDINLATMA KAYNAK TÜRLERİ

TOPLU IŞIKLANDIRMA

Belirli bir ışık demetiyle, sınırlı bir yeri aydınlatmaktır. Keskin olarak belirlenmiş sert ışıklı ve gölgeli bir görünüm sağlar. Toplu aydınlatma için sert ışık kullanılır.

SERT IŞIK

Nokta ışık yönlü aydınlatma kaynaklarının ürettiği ışığa verilen isimdir. Bu kaynaklar spot ışık kaynakları olarak da adlandırılır. Etkili bir aydınlatma için yumuşak dağınık ışık kaynakları ile beraber kullanılır.

Sert Işık Kaynak Türleri

1- Fresnel Aydınlatma Kaynakları

Yaygın olarak kullanılan bir aydınlatma kaynağıdır. Bu ışık kaynakları özellikle dramatik aydınlatmalarda, üçüncü boyutu ortaya çıkarır. Ampulün önünde mercek bulunur.

2- Ellipsodial Spot Işıklar

Genellikle özel amaçlı çalışmalarda kullanılırlar. İstenen ölçülerde sert ışık yayması

mümkün değildir. Kaynağın üzerinde bulunan ayar kolları aracılığı ile mercek ampule yaklaştırılır ya da uzaklaştırılır.

SERT IŞIĞIN ÖZELLİKLERİ

1- Sert ve keskin gölgeler oluştururlar

2- Bölgesel aydınlatma yaparlar

3- Objenin doku ve hatlarını ortaya çıkarırlar

4- Aydınlatılan noktada ışık şiddetleri değişmez

SERT IŞIĞIN DEZAVANTAJLARI

1- Belirgin gölgeler oluşturması

2- Dokuları abartılı gösterebilir

3- Kontrastı yüksek görüntüler oluşturması

DAĞINIK IŞIKLANDIRMA

Nerden geldiği belli olmayan ışık kaynakları ile yumuşak gölgelerin oluştuğu ışıklandırma yöntemidir.

DAĞINIK IŞIK KAYNAKLARI

Nereden geldiği belli olmayan ve dağınık olarak ışık veren ışık kaynaklarıdır.

Önlerinde koruyucu cam ve mercekleri yoktur. Geniş bir alanı eşit miktarda aydınlatırlar.

Genellikle cyclorama perdelerini aydınlatmada kullanılır

YUMUŞAK IŞIK

Yayılmış, dağınık yönlerde aydınlık oluşturan, sert gölgeler oluşturmayan bir aydınlık türüdür. Bir kaynaktan ve yansıyan yüzeylerden gelen ışıklarla oluturulur.

YUMUŞAK IŞIĞIN ÖZELLİKLERİ

1- Yumuşak gölgeler oluştururlar

2- Doku ve renk tonlarını yumuşatır

3- İki boyutlu bir görüntü verir

YUMUŞAK IŞIĞI OLUŞTURMA YÖNTEMLERİ

1- Birden fazla lamba kullanılarak

2- Filtreler kullanılarak

3- Yansıtıcı yüzeyler oluşturularak

Cyclorama perdesi Sahne arkasına konumlandırılmış, dikişsiz tek parça kumaştan elde edilmesi sebebiyle üzerinde ışık showlarının yapıldığı arka plan perdesidir.

Özellikle sonsuz fon ve ışıklı arka planlar istendiğinde kullanılır.

Cyclorama Aydınlatması

Cyclorama ışıklandırması için yumuşak ışık kaynakları kullanılabilir, ilave olarak gerektiğinde renkli filtrelerdende yararlanılabilir. Sinema, tv, reklam, fotoğraf çekimlerinde sıklıkla kullanılır. Sonsuz fon, dramatik etkiler ve ışıklı efekt görselliği olulturmak için yapılırlar.

Cyclorama Aydınlatmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

1- Sanatçılar cyclorama ışıkları ile aydınlatılmamalıdır

2- Sanatçıların ışığı cyclorama üzerine saçılmamalıdır